Οι «Μαυρογιαλούροι», οι δήμαρχοι μάνατζερ και εμείς

Οι αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαϊου 2014 αποτελούν ορόσημο: Από τις εκλογές αυτές και στο προβλέψιμο μέλλον οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές «στριμώχνονται» υποχρεωτικά μαζί με τις ευρωεκλογές, μοιραζόμενες μαζί τους τον «ένα μήνα δημοσιότητας» που τους αντιστοιχεί, και μάλιστα όχι κάθε τέσσερα, αλλά κάθε πέντε χρόνια. Πρόκειται για μια ακόμα «μεταρρύθμιση», που μαζί με τη δραστική συρρίκνωση του αριθμού των δήμων στο ένα τέταρτο, αποτελούν την «αναγκαία συμβολή» της ίδιας της δημοκρατίας στη «σωτηρία της χώρας» μέσω της μείωσης των σχετικών λειτουργικών δαπανών κατά μερικές – ελάχιστες – δεκάδες εκατ. ευρώ ετησίως: Μάζευε κι ας είναι και ρόγες…

Η Τ.Α. δεν είχε ποτέ στη σύγχρονη πολιτική ιστορία κάποιο ρόλο που θα δικαιολογούσε βάσιμα το όνομά της. Οι πενιχρές αρμοδιότητές της ασκούνταν πάντα κατά παραχώρηση της κεντρικής εξουσίας, η οποία ήταν αυτή που επέβαλλε κάθε φορά το ίδιο το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της (το γνωστό «δημαρχοκεντρικό» μοντέλο) σε τέτοιο βαθμό ώστε τελικά η Τ.Α. να λειτουργεί πολύ περισσότερο ως προέκταση και βραχίονας της κεντρικής πολιτικής εξουσίας και ελάχιστα ως θεσμός έκφρασης και προώθησης της λαϊκής αυτενέργειας.

Η ίδια η δημοκρατική αρχή ανάδειξης των «δημοτικών αρχόντων» μέσω καθολικής ψηφοφορίας εξ αρχής φαλκιδεύτηκε από το γεγονός ότι η πολιτική εξουσία έπλασε την Τ.Α. κατ’ εικόνα της: Οι πελατειακές σχέσεις, οι πολιτικοί ανταγωνισμοί χωρίς αρχές και οι «ανίερες  συμμαχίες», με μοναδικό στόχο τη νομή της δημοτικής εξουσίας, η αδιαφάνεια και η διαφθορά, όλο αυτό το πλέγμα σχέσεων και πρακτικών που συμπυκνώνει ιδανικά ο Μαυρογιαλούρος του ελληνικού σινεμά, υπήρξαν εξ αρχής το πλαίσιο στο οποίο κινήθηκε επί δεκαετίες η Τ.Α.

Είναι ακόμα γνωστό ότι η Αριστερά δεν μπόρεσε πάντα να πάρει τις αποστάσεις που όφειλε από αυτό το πλαίσιο λειτουργίας. Πολύ συχνά, είτε από τη θέση της αντιπολίτευσης, είτε από τη θέση του διαχειριστή της δημοτικής εξουσίας, υιοθέτησε και αφομοιώθηκε από αυτές τις πρακτικές, διαψεύδοντας ελπίδες και συμβάλλοντας στη γενική παθητικοποίηση και την αίσθηση ότι η ανυποληψία των δημοτικών αρχών δεν γνωρίζει ιδεολογικά πρόσημα. Οι λιγοστές φωτεινές εξαιρέσεις δημοτικών αρχών που λειτούργησαν ως ασπίδα στήριξης των τοπικών κοινωνικών κινημάτων, για την προάσπιση των δημόσιων χώρων, την προστασία του περιβάλλοντος και την οργάνωση μιας άλλης «ποιότητας ζωής» στην πόλη, είναι υπαρκτές και πολύτιμες, πλην όμως δεν αλλάζουν τη γενική εικόνα.

Τα όσα προηγήθηκαν δεν γράφονται με σκοπό να δικαιώσουν όσους κυνικά και μοιρολατρικά, διαπιστώνουν σήμερα ότι «όλοι ίδιοι είναι», οικτίροντας τους «αιθεροβάμονες» που αρνούνται να αποδεχτούν τη σκληρή πραγματικότητα.

Αντίθετα, αυτό που χρειάζεται είναι να αναγνωρίσουμε την προηγούμενη εμπειρία και να διδαχτούμε από τα λάθη, τις ανεπάρκειες, τις ήττες και τις λιγοστές νίκες μας. Και κυρίως, να μπολιάσουμε τις εμπειρίες αυτές με τις σημερινές ανάγκες.

Σήμερα, Μάϊος 2014, απέχουμε έτη φωτός πχ από το 2004 της ολυμπιακής «εθνικής ανάτασης», αλλά και από το πιο πρόσφατο 2009 των οραμάτων της «ηλεκτρονικής δημοκρατίας» του αλά ΓΑΠ σοσιαλισμού. Σήμερα, η Ελλάδα των αλλεπάλληλων μνημονίων, της κοινωνικής ισοπέδωσης, της μαζικής ανεργίας, της ανθρωπιστικής κρίσης, της αναβίωσης της φασιστικής απειλής, δεν είναι ρητορικό σχήμα σε προεκλογικά μπαλκόνια. Είναι μια καθημερινή χειροπιαστή πραγματικότητα.

Σήμερα, η ανάγκη να σταματήσουμε την προελαύνουσα ιδιωτικοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών και αγαθών, που φτάνει μέχρι την ιδιωτική διαχείριση της μπάντας του δήμου, να αποκρούσουμε τη λογική της «αξιοποίησης» (βλ. εκποίησης) κάθε δημόσιου χώρου και κάθε δημόσιου φυσικού πλούτου, η ανάγκη να αντιπαραθέσουμε την οργανωμένη κοινωνική αλληλεγγύη και όλον εκείνο τον πολιτισμό που τη διατρέχει, είναι επίσης  μια καθημερινή χειροπιαστή πραγματικότητα. Και ποιος αλήθεια μπορεί να αμφισβητήσει ότι ο θεσμός της Τ.Α. είναι αυτός που κατ’ εξοχήν εμπλέκεται στη δίνη των πιο πάνω αναγκών;

Οι αυτοδιοικητικές εκλογές της 18^ης Μαϊου δεν είναι η «κρίσιμη μάχη που θα κρίνει τον πόλεμο». Άλλωστε, κανένας πόλεμος δεν κρίθηκε από μια και μόνο μάχη, και πάντως όχι αυτός που ζούμε σήμερα. Παρ’ όλα αυτά, ας μην γελιόμαστε, δεν έχουμε άλλη επιλογή.

Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να αποδοκιμάσουμε αυτούς που ταυτίστηκαν με τη διαφθορά, την αδιαφάνεια, και τις κάθε είδους πελατειακές σχέσεις, τους Μαυρογιαλούρους του 2014, αυτούς που είναι έτοιμοι να φορέσουν το κοστούμι του δήμαρχου – μάνατζερ (ιδιωτικών συμφερόντων), αλλά και αυτούς που θέλουν να είναι «και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ» γιατί δεν τολμούν να κόψουν τους ομφάλιους λώρους που τους έθρεψαν. Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να στηρίξουμε, και να στηρίξουμε με κάθε τρόπο, τις δυνάμεις της συλλογικής αντίστασης, αυτούς που δεν εναποθέτουν τις ελπίδες τους στους μηχανισμούς της ελεύθερης αγοράς, αυτούς που δεν κρατούν ίσες αποστάσεις από όλους γενικά, αλλά μεροληπτούν υπέρ των κοινωνικά ασθενέστερων.

Ποιος μπορεί σοβαρά να ισχυριστεί ότι έχουμε άλλη επιλογή;

Σήμερα, πιο επιτακτικά από ποτέ, προβάλλει το ερώτημα: Αν όχι τώρα, πότε; Και δίπλα σ’ αυτό, το ερώτημα που συνήθως συνοδεύει το προηγούμενο: Αν όχι εμείς (αυτό το θαυμάσιο, συλλογικό «εμείς», που όλοι καταλαβαίνουμε ποιους περιλαμβάνει και ποιους αποκλείει), αν λοιπόν, όχι εμείς, τότε ποιοι;